SORU:
Hocam, "öksüzün, yetimin malı yenmez, ta ki onlar kendi paralarını kazanana kadar" diye duydum. Ve benim de çok yakın bir arkadaşım hem öksüz hem de yetim ve o da benim gibi bir öğrenci. Beraber gezdiğimizde vs. bir şeyler ısmarlamak istiyor veya bir şey yediğinde ikram ediyor. Hatta bana borç para bile verdi bugün ben her ne kadar istemesem de. Çalışmıyor ama parasal olarak çok problemi yok aileden ve burslardan aldığı para yetiyor ona. Yani kısacası hocam, ben onun malını, ikramını alabilir miyim?
Tarih: 20 Ağustos 2009
CEVAP:
Yetim malı yemek büyük günahlardandır. Fakat bu, sizin anlattığınız gibi bir durum değildir. Haram kılınan yetim malı yeme şekli, babasını kaybeden çocukları koruma / gözetim altına alanlarla (yakınları vs.) alakalıdır. Yetim çocuğun kendine ait parası olabilir. Fakat daha yaşı küçük olduğu için bu parayı sağlıklı bir şekilde harcayamaz. Yetime bakan yakınları -ki bunlar dedeler, amcalar, dayılar, halalar ve teyzeler vs. olabilir- bu yetim çocuğun malını sadece çocuğun iyiliği için kullanabilir, harcayabilirler. Ayetler bunun dışındaki bir harcamayı yasaklamaktadır. Yani yetime bakan bir kişi, yetimin malını kendi çıkarları ve faydası için kullanamaz.
Fakat yetimler rüşd çağına yani kendi başına akıllıca iş yapabilme çağına ulaştıkları zaman kendi malında tam yetkili olurlar. Artık malları kendilerine teslim edilir, onlar da nereye isterlerse harcarlar, buna kimse müdahale edemez. Dolayısıyla kendi rızaları ile arkadaşlarına ikramlarda da bulunurlar vs. vs. Arkadaşınız kendi rızası ile size ikramlarda bulunuyorsa gönül rızası ile bunu kabul edebilirsiniz. Bunda herhangi bir sakınca yoktur.
Aşağıdaki ayetleri incelerseniz yasaklanan yetim malı yeme şeklinin nasıl olduğunu daha iyi görebilirsiniz:
“Evlilik çağına gelinceye kadar yetimleri (gözetip) deneyin, eğer onlarda akılca bir olgunlaşma görürseniz hemen mallarını kendilerine verin. Büyüyecekler (de geri alacaklar) diye o malları israf ile ve tez elden yemeyin. Zengin olan (veli) iffetli olmaya çalışsın, yoksul olan da (ihtiyaç ve emeğine) uygun olarak yesin. Mallarını kendilerine verdiğiniz zaman yanlarında şahit bulundurun. Hesap sorucu olarak da Allah yeter.” (Nisa, 4/6)
“Yetimlerin mallarını haksız yere yiyenler, karınlarına ancak ateş tıkınmış olurlar, zaten onlar çılgın aleve atılacaklardır.” (Nisa, 4/10)
“Rüşd çağına erişinceye kadar, yetimin malına, sadece en iyi tutumla yaklaşın.” (En’am, 6/152)
