Rab, Allah Teâlâ’nın isimlerinden olduğu halde Esmâ-i Hüsnâ’da niçin yer almıyor?
Tarih: 20 Mayıs 2013
CEVAP:
‘Sahip’, ‘efendi’, ‘idare eden’, ‘yetiştiren’, ‘terbiye eden’, ‘nimet veren’ gibi manaları olan Rab, Allah Teâlâ’nın isimlerinden biridir.
Rab, Kur’ân-ı Kerim’de Allah lafzından sonra en çok kullanılan ilahi isimdir. Hadislerde de Allah’ın isimlerinden biri olarak geçmektedir.
İslam dünyasında yaygın olan 99 Esmâ-i Hüsnâ listesi, Ebû Hureyre’den rivayetle Kütüb-ü Sitte’den sadece Tirmîzî ve İbn Mâce’de geçmektedir. Buhârî, Müslim, Nesâî ve Ahmed b. Hanbel böyle bir listeye yer vermemişlerdir.
“Birçok âlim, Ebû Hureyre hadisinin ikinci kısmındaki doksan dokuz ismin asıl metinde bulunmayıp râvi tarafından eklendiği görüşündedir. Listenin Buhârî ile Müslim’de yer almayışı da bununla açıklanmıştır. Nitekim listeye yer veren iki muhaddisten Tirmîzî’de bulunan yirmi beş isim İbn Mâce’de, onda bulunan 100 isimden yirmi altısı Tirmîzî’de mevcut değildir. İki listenin toplamı ise 125 isme çıkmaktadır.
Bununla birlikte Kur’ân’da yer aldığı halde bu iki rivayette görülmeyen isimler bulunduğu gibi aynı kökten türeyen veya ayrı kökten olmakla birlikte aynı manaya gelen isimler de listede mevcuttur (…)
Bazı âlimler meşhur hadiste bulunup da Kur’ân’da yer almadığını tespit ettikleri isimleri oradan tamamlamaya çalışmışlar, bazıları da kendilerinin koyduğu ölçüler çerçevesinde yeni tespitler yapmışlardır. İbn Hacer, Tirmizî’nin listesinde yer aldığı halde Kur’ân’da bulunmayan isim sayısını yirmi yedi olarak belirlemiş ve bunların yerine Kur’ân-ı Kerim’den aynı sayıda isim bularak yeni bir liste düzenlemiştir.” (Bekir Topaloğlu, “Esmâ-i Hüsnâ,” Diyanet İslam Ansiklopedisi, c: 11, s: 407-408; Aynı müellif, “Rab”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c: 34, s: 372)
İşte İbn Hacer’in düzenlediği bu listede Rab ismi, Esmâ-i Hüsnâ arasında yer almaktadır.
