SORU:
E 120 katkı maddesi ve bu katkı maddesiyle üretilen gıdaların İslam dinindeki hükmü nedir? E 120 nedir? E 120, koşineal, karminik asit veya gerçek karmin adlarıyla yazılan, karmin Mexiko, Kanarya Adaları, Bolivya, Şili ve Peru'da yetişen bir çeşit dikenli Opuntia ficus adlı kaktüste yaşayan Dactylopius coccus Costa ya da diğer adıyla Coccus cacti adlı böceğin dişisi, yumurtaları ve kurumuş kabukları suda haşlanıp bir takım kimyasal işlemlerden geçirildikten sonra kurutulup, öğütülmesiyle elde edilir. Bu böcek, Opuntia cinsi kaktüs bitkisinin üzerinde yaşar. Karmin boyası, böceğin yumurtalarından ve vücudundan elde edilir. 140 bin böcekten bir kilogram boya elde edilir.
Tarih: 24 Ağustos 2009
CEVAP:
Cochineal (Dactylopius coccus) denilen böceğin haram kılındığına dair bir âyet veya hadis bulunmamaktadır. Bu gibi küçük böcekler, Maliki mezhebine göre helal, Hanefi, Şafii ve Hanbelîlere göre ise haramdır. Onların delili, insanların bu gibi hayvanlardan hoşlanmamasıdır. Hoşlanmama işi, kişiden kişiye ve toplumdan topluma değişir. Dinen temiz sayılan kaktüs bitkisi üzerinde yaşaması, onun temiz sayılmasını gerektirir.
Milkab b. Telibb, babasından şöyle rivayet etmektedir:
“Allah’ın resulü ile arkadaşlık ettim, sohbetinde bulundum, haşeratın haram kılındığını duymadım.” (Ebu Davud, Et’ime, 30)
Bu hadisi şerh eden Hattâbi şöyle demektedir:
“Bu hadisten şunu anlamaktayız: Haşeratın yenilmesi, mubah sayılması, Peygamber Efendimizin devrinin adetlerindendi. O da onların bu adetlerini biliyordu ki, onları haşerat yemekten menetmedi. (Bkz: Hattabi, Mealimu’s-Sünen, Ebu Davud Et’ime 30. bâb’ta bulunan hadisin şerhi)
