Hocam feyiz ne demektir? Şu sıralar çok duyuyoruz. Bir de şeyhler feyiz dağıtıyormuş. Bu nasıl olur?
Tarih: 12 Mart 2010
CEVAP:
Feyiz, Kur’an ve Sünnetle ilgisi olmayan, sonradan uydurulmuş tasavvufi terimdir. Tasavvufçulara göre Hak’tan gelen bilgi akl-ı evvel denilen Muhammed aracılığı ile velilere, onlar aracılığı ile de insanlara ulaştırıldığından müridlerin feyiz menbaı mürşidlerdir. Mürşidin doğrudan doğruya akl-ı evvel vasıtası ile Hak’tan aldığı feyze “ilahi feyiz”, silsile vasıtası ile aldığı feyze “isnadi feyiz” derler.
Burada sözü edilen Muhammed, Peygamberimiz Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem değil, tanrılaştırılmış hayali bir varlıktır. Hristiyanlar ona İsa, Taoistler de Te derler. Her kültürde onun farklı bir adı vardır.
Feyiz nazariyesi kaynak itibariyle İslami değildir. Nitekim Yeni Eflatunculuğun kurucusu Plotin’in Enneades’inde yer aldığı; Farabi, İhvan-ı Safa ve İbn Sina’da görülen sudûr nazariyesini andırdığı ve temelde İslami olmayıp felsefi kaynaklara dayandığı gerekçesi ile eleştirilmiştir.
Daha geniş bilgi için Diyanet İslam Ansiklopedisi‘nin 12. cildinde yer alan Feyiz maddesini okuyabilirsiniz.
