Bulunduğum bölgede insanlar kurbanlıklarını bayramdan çok zaman önce alabiliyorlar. Bu kurbanlık hayvanların sütünden istifade edilir mi?
Tarih: 24 Kasım 2009
CEVAP:
Hanefî mezhebine göre kesimden önce kurbanlığın sütünden ve yününden yararlanmak mekrûhtur (Kâsânî, Bedâi’, c: 6, s: 320; Merğinânî, el-Hidâye, c: 4, s: 358); yararlanılmışsa kıymetinin sadaka olarak verilmesi gerekir. Çünkü insan onu kurban niyetiyle alınca sanki onu her şeyiyle Allah için ayırıp belirlemiş, yani tayin etmiş olur. Binaenaleyh, yününü kırkması adeta ibadet için belirlediği hayvanın bir parçacığını bu niyetten çıkarmış ve onu dünya için kullanmış olur. Sütünü de bazıları böyle saymışlar ve “az olup, memeye su serpmekle hayvana zarar vermeden kurutulabilecekse kurutulur. Bu mümkün değilse sağılıp, sadaka olarak verilir. Böylece ibadet için aldığı kurbanlığının her parçası ibadet amacıyla kullanılmış olur” demişlerdir.
Malikilere göre kurbanlık hayvanın sütünü sağmak ve içmek mekruhtur.
Şafiilere ve Hanbelîlere göre ise yavrusunun ihtiyacından fazlasını alması ve içmesi caizdir. (İbn Kudame, el-Muğnî, c: 6 s: 445’e bkz.) Delilleri ise Beyhaki’nin rivayet ettiği şu hadistir:
Muğire b. Hazf el-Absî’den şöyle rivayet edilmiştir: Ali ile Rahbe’deydik. Hemedan’dan bir adam yanında bir inek ve yavrusu ile birlikte çıkageldi ve dedi ki: “Ben bu ineği kurbanda kesmek için satın almıştım, inek yavruladı. (Ne yapayım?)” Ali de ona dedi ki: “Onun sütünden içme ama yavrusunun içebileceğinden fazlasını içebilirsin. Sonra kurban bayramında ineği de yavrusunu da yedi kişiye kadar kurban edebilirsin.” (Beyhaki, c: 9, s: 288.)
Bize göre ise kurbanlık hayvanların sütünden, yününden istifade edilebilir. İlgili ayette şöyle buyurulur:
“Olgun ve dolgun hayvanları sizin için Allah’a kulluğun simgelerinden kıldık. Onlarda sizin için hayır vardır. Sıra sıra dizili olarak keserken üzerlerine Allah’ın adını anın. Yere düşüp ölünce onlardan yiyin; kanaatkârlık edene de isteyene de yedirin. Şükredersiniz diye onları böylece sizin buyruğunuza verdik.” (Hac 22/36)
“Onlarda sizin için hayır vardır” (لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ) ifadesi, kurban kesmeden önce ondan yararlanabileceğimizi gösterir. Bu da sütlerinden veya diğer hizmetlerinden yararlanma olur. Yukarıdaki rivayet Peygamberimize değil Hz. Ali’ye nispet edilmiştir. Ayette yaşını doldurmamış hayvanın kurban edilmeyeceği açıkça bildirilmiş olduğu halde yavrunun kesilmesinin riayette yer alması, rivayeti şüpheyle karşılamamızı gerektirmektedir.
