CEVAP:

Tren veya herhangi bir vasıta ile seyahat ederken namazlara özellikle dikkat edilmesi gerekir. Namaz vaktinin kaçmaması için kişi elinden geleni yapmalıdır. Fakat vasıtayı durdurmak mümkün olmaz ve namaz vaktinin de geçeceği endişesi vaki olursa vasıta üzerinde namaz kılınır. Allah Teâlâ şöyle buyurur:

“Eğer korku duyacak bir haldeyseniz namazı yürüyerek yahut binek üstünde kılın. Güvene kavuşunca da bilmediğiniz şeyleri size öğreten Allah’ın öğrettiği gibi Allah’ı anın.” (Bakara, 2/239)

Buna göre eğer seferilik hükümlerini taşıyorsanız (akşam namazı hariç) farz namazları iki rekât olarak kılarsınız. “Namaz Vakitleri” bölümünde açıklandığı gibi yolculukta öğle ile ikindi namazı, akşam ile de yatsı namazı biri diğerinin vaktinde birleştirilerek kılınabilir. Kıble için de namaza başlarken kendiniz kıble cihetini tayin veya tahmin ederek namaza başlarsınız, daha sonra tren -veya başka bir vasıta- hangi cihete dönerse dönsün ilk başladığınız gibi devam edersiniz. Bu gibi durumlarda kıble şartı aranmaz.

Eğer rükû’ veya secde etme imkânınız da olmazsa başınızla rükû’da biraz öne eğilerek, secdede rükû’dan da biraz daha eğilerek namazınızı tamamlarsınız.

Cenab-ı Allah şöyle buyurmuştur:

“Allah hiç kimseyi gücünün yetmediği şeyden sorumlu tutmaz.” (Bakara, 2/286)

Cevabın yayımlandığı yer için bkz: Yahya Şenol-Enes Alimoğlu, İnsanlık Tarihi Boyunca O Namaz, Süleymaniye Vakfı Yayınları, İstanbul, 2016, s. 157-158.